Wat zijn aften?
Aften zijn pijnlijke, kleine zweertjes die ontstaan aan de binnenkant van de mond. Aften komen relatief veel voor. Eén op de vijf mensen heeft af en toe last van aften. Ze komen het meest voor tijdens de kindertijd of de puberteit (bij mensen tussen de 10 en 20 jaar). Vaak verdwijnen aften weer na één of twee weken, maar de kans is groot dat ze na enige tijd weer terug zullen komen. Een aft is over het algemeen niet schadelijk, maar kan vervelend en pijnlijk zijn.
Aften: oorzaak
Het is meestal niet te verklaren waarom de ene persoon wel last heeft van aften en de ander niet. Het ontstaan van aften is waarschijnlijk een samenspel tussen genetische aanleg en blootstelling aan bepaalde risicofactoren. Risicofactoren die de kans op aften kunnen verhogen zijn onder andere:
- Hormoonspiegels. Bij vrouwen kan het ontstaan van aften samenhangen met gebruik van de pil of een zwangerschap.
- Medicijnen. Bepaalde geneesmiddelen zijn geassocieerd met een verhoogde kans op aften. Dit geldt bijvoorbeeld voor bepaalde pijnstillers, cytostatica en bèta-blokkers.
- Overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen.
- Een virale of bacteriële infectie.
- Beschadigingen in het mondslijmvlies.
- Een onderliggende ziekte, zoals AIDS, de ziekte van Crohn of colitus ulcerosa.
Aften: symptomen
Een aft is een pijnlijk, rood zweertje in het mondslijmvlies. Aften kunnen ontstaan op het slijmvlies aan de onderkant van de tong, op de bodem van de mond, aan de binnenkant van de wang of aan de binnenkant van de lip. Een aft is rond of ovaal en laat meestal een grijze aanslag zien met hieromheen een rood randje. De meeste mensen (90% van de gevallen) heeft last van zogenaamde kleine aften met een doorsnede van minder dan één centimeter. Deze genezen meestal binnen één a twee weken en laten geen litteken achter. In ongeveer 10% van de gevallen is er sprake van een ernstige vorm van aften. Deze zogenaamde grote aften hebben een doorsnede van meer dan één centimeter en dringen daarnaast dieper door in het mondslijmvlies. Genezing van deze aften duurt langer (twee tot vier weken) en er blijft vaak een litteken achter. Een dergelijke aft veroorzaakt niet alleen veel pijnklachten, maar kan daarnaast ook griepverschijnselen veroorzaken. Patiënten met een grote aft hebben vaak last van verhoging, gezwollen lymfeklieren, hoofdpijn en vermoeidheid.
Aften: behandeling
Aften zijn over het algemeen moeilijk te bestrijden. In maar 10% van de gevallen wordt een directe oorzaak gevonden die vervolgens kan worden weggenomen. Bij de overige 90% is de behandeling voornamelijk gericht op het bestrijden van de symptomen. Pijnklachten kunnen bestreden worden door pijnstillende medicatie in vorm van een gel op de aft aan te brengen. Wanneer de pijnklachten zeer ernstig zijn of blijven aanhouden kan er gekozen worden voor systemische pijnstilling.
