Wat is bof?
Bof, ook wel parotitis epidemica of dikoor genoemd, is een besmettelijke infectieziekte die meestal alleen bij kinderen voorkomt. De ziekte wordt gekenmerkt door een gezwollen wang aan één of twee kanten van het gezicht. Bof vaccinatie is in Nederland sinds 1987 opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. De vaccinatie tegen de bof is opgenomen in het combinatievaccin dat ook beschermd tegen rodehond en mazelen. Vaccinatie geeft geen gegarandeerde bescherming tegen infectie met het bofvirus, maar zorgt wel voor een milder verloop van de ziekte en een verlaagde kans op complicaties.
Bof: oorzaak
Bof wordt veroorzaakt door het bofvirus, een virus uit de familie van paramyxovirussen. Het virus verspreidt zich zeer snel en makkelijk door hoesten en niezen via vochtdruppeltjes die vrijkomen uit neus- en keelholte. Bof is een zeer besmettelijke ziekte. In een niet-gevaccineerde populatie leidt één besmetting gemiddeld tot zeven à acht nieuwe besmettingen. De ziekte is enkele dagen voordat de eerste symptomen zich voordoen al besmettelijk.
Bof: symptomen
Een infectie met het bofvirus leidt meestal eerst tot koorts, hoofdpijn en andere griepverschijnselen. Het bofvirus zorgt vervolgens voor een ontsteking van de speekselklieren in de oren en/of wangen. Met name de speekselklieren die zich recht onder het oorlelletje bevinden, worden aangetast door het virus. Dit zorgt voor de karakteristieke zwelling van de wangen. De ontsteking begint vaak aan één zijde van het gezicht, maar breidt zich later via de onderkaak uit naar de andere kant van het hoofd. Zwelling van de speekselklieren zorgt voor pijnklachten bij het openen van de mond en bij het slikken. Een bofinfectie verloopt meestal mild en geeft in 30% van de gevallen zelfs helemaal geen klachten. Dit betekent echter niet dat deze personen niet besmettelijk zijn voor anderen. Bij patiënten die wel klachten ervaren, verdwijnen de symptomen van de bof meestal na ongeveer tien dagen.
Bof: complicaties
In enkele gevallen kunnen er bij infectie met het bofvirus ernstige complicaties optreden. Een relatief veelvoorkomende complicatie is een ontsteking van de alvleesklier (pancreas). Bij mannen kan er een ontsteking van de teelballen plaatsvinden, terwijl bij vrouwen de eierstokken of eileiders ontstoken kunnen raken. In zeer uitzonderlijke situaties (0.5% van de gevallen) kan er hersenvliesontsteking optreden. Een andere complicatie is een beschadiging of ontsteking van het binnenoor die kan leiden tot blijvende doofheid.
Bof: behandeling
Er is geen behandeling voor bof beschikbaar. In Nederland richt men zich voornamelijk op het voorkomen van besmetting door middel van vaccinatie en hoesthygiëne. Wanneer u lijdt aan de bof is het vooral belangrijk veel rust te nemen. Daarnaast kunnen patiënten pijnstillers en koortsremmende middelen gebruiken om pijnklachten en koorts te bestrijden. Voordat u geneesmiddelen gebruikt of in het geval van mogelijke complicaties is het verstandig om een arts te raadplegen.
