Wat is een middenrifbreuk?
Het middenrif is een platte koepelvormige spier met een centraal peesblad welke zich tussen de borstholte en de buikholte bevindt. Dit middenrif maakt een belangrijk deel van de ademhaling mogelijk door met haar bewegingen de longen met lucht te vullen of the legen. In het middenrif bevindt zich een opening waar de slokdarm doorheen loopt, van de borstholte naar de buikholte. Indien deze opening wijder is dan gewoonlijk spreekt men van een middenrifbreuk. Andere termen die worden toegepast bij een middenrifbreuk zijn ‘hernia diafragmatica’ of ‘hiatus hernia’.
Komt een middenrifbreuk vaak voor?
Ja, een middenrifbreuk komt bij ongeveer 40 procent van de 60-plussers voor. Echter hebben veel mensen een middenrifbreuk zonder klachten te ervaren of zonder te weten dat ze deze aandoening hebben. Een middenrifbreuk op latere leeftijd wordt ook wel een ‘hiatus hernia’ genoemd. Een aangeboren middenrifbreuk is ook mogelijk. In dit geval spreekt men in medische termen van een ‘hernia diafragmatica’ of in ernstige gevallen van een ‘Congenitale Hernia Diafragmatica (CHD)’. De laatstgenoemde vorm van middenrifbreuk is een zeer ernstige vorm die levensbedreigend kan zijn voor het kind. Meerdere organen kunnen door een veel te grote opening in het middenrif op de verkeerde positie liggen, waardoor beknelling van de organen kan ontstaan.
De oorzaak van een middenrifbreuk
Zoals eerder besproken, kan een middenrifbreuk een aangeboren afwijking zijn. Indien de middenrifbreuk op latere leeftijd is veroorzaakt, heeft dit veelal te maken met een verslapping van de spieren door bijvoorbeeld ouderdom of na een ongeval. Indien het middenrif verslapt, kan de opening wijder worden en spreken we dus van een middenrifbreuk.
Symptomen van een middenrifbreuk
Klachten van een middenrifbreuk ontstaan indien (een gedeelte van) de maag zich vanwege de wijdere opening in het middenrif omhoog verplaatst. Hierdoor kan de overgang van de slokdarm naar de maag omhoog gedrukt worden, van de buikholte naar de borstholte, waardoor de sluitspier tussen slokdarm en maag soms minder goed sluit. Symptomen als gevolg van de middenrifbreuk manifesteren zich derhalve in de vorm van refluxklachten (brandend maagzuur).
Diagnose en behandeling van een middenrifbreuk
Om een correcte diagnose en de juiste behandeling te krijgen, is het noodzakelijk om een arts te raadplegen. De diagnose zal bijvoorbeeld aan de hand van röntgenonderzoek of met behulp van een kijkonderzoek gesteld worden. De behandeling van een middenrifbreuk is enkel noodzakelijk indien de patiënt klachten ervaart, zoals brandend maagzuur of een slokdarmontsteking.
Niet-medicamenteuze adviezen bij de behandeling van brandend maagzuur zijn veelal gericht op de voeding. Het helpt om typen voeding te vermijden die de terugvloed van zuur in de slokdarm kunnen versterken, zoals vet voedsel of alcohol. Ook kan het helpen om vaker en in kleinere porties te eten. Overgewicht dient men te voorkomen of verminderen. Tot slot is het verstandig om niet te eten binnen 3 uur voor het naar bed gaan.
Naast voedingsadvies kan ook de juiste lichaamshouding bijdragen aan het verminderen van de klachten. Bijvoorbeeld het vermijden van vooroverhangen, bukken en/of buikspieroefeningen kunnen voorkomen dat reflux wordt veroorzaakt. De slaaphouding kan ook geoptimaliseerd worden. Door het hoofdeinde van het bed iets te verhogen (zo’n 30 cm), heeft de maaginhoud minder kans om terug te stromen in de slokdarm.
Indien niet-medicamenteuze behandeling onvoldoende effect heeft, zijn er geneesmiddelen die door de arts kunnen worden voorgeschreven. Deze medicijnen dienen bijvoorbeeld om de productie van maagzuur te verminderen of om de spierkracht van de sluitspier in de slokdarm te bevorderen. Beide mechanismen kunnen helpen om de klachten van reflux te verminderen.
In ernstige gevallen kan de arts een operatie voorstellen. De arts zal een dergelijke behandeloptie echter enkel overwegen indien sprake is van een grote middenrifbreuk of wanneer de klachten niet met medicatie behandelt kunnen worden.
