Wat is orthostatische hypotensie?

Orthostatische hypotensie is de medische term die duidt op een plotselinge en sterke daling van de bloeddruk zodra iemand rechtop gaat staan. Een gezonde bloeddruk is noodzakelijk om voldoende bloed door het lichaam gepompt te krijgen. Het hart vervult deze pompfunctie en bepaald daarmee de zogenaamde ‘bovendruk’ en ‘onderdruk’. Als het hart samentrekt, spreekt men van bovendruk of ‘systolische druk’. Als het hart ontspant, spreekt men van onderdruk ofwel ‘diastolische druk’. De bloeddruk wordt weergegeven in mmHg, millimeter kwikdruk. Als er een plotselinge bloeddrukdaling is van meer van 20 mmHg systolisch of meer dan 10 mmHg diastolisch binnen drie minuten na het rechtop staan, spreekt men van orthostatische hypotensie. Orthostatische hypotensie komt voornamelijk bij ouderen voor en kan meerdere oorzaken hebben.

Orthostatische hypotensie: oorzaak

Zodra iemand plotseling rechtop gaat staan, doet de zwaartekracht zijn werk en blijft ongeveer een halve liter bloed hangen in de aders van het onderste deel van het lichaam. Het hart ontvangt hierdoor tijdelijk minder bloed en kan daardoor ook minder bloed terug in het lichaam pompen. Hierdoor daalt de bloeddruk in het lichaam. Normaal gesproken is dit overigens geen probleem en zal het lichaam de bloeddrukdaling snel weer compenseren door het hart harder te laten werken en door een deel van de slagaders te laten samentrekken. Met deze compensatie mechanismen zal de bloeddruk weer stijgen. Indien deze mechanismen niet meer optimaal werken, kan orthostatische hypotensie ontstaan.

U kent nu het werkingsmechanisme waardoor orthostatische hypotensie optreedt. Logischerwijs ligt de oorzaak achter deze vorm van hypotensie in factoren die dit mechanisme beïnvloeden. Er zijn meerdere van zulke factoren aan te wijzen:

  • Factoren die het pompvermogen van het hart negatief beïnvloeden, zoals hartfalen of een aandoening van de hartkleppen. Ook ouderdom kan gepaard gaan met achteruitgang van het pompvermogen van het hart.
  • Factoren die het bloedvolume reduceren, zoals overmatig vochtverlies, uitdroging, een hevige bloeding of het gebruik van plastabletten.
  • Factoren die de aders wijder maken, zoals bepaalde geneesmiddelen of aandoeningen zoals diabetes mellitus of gevorderde Parkinson. Veelal worden de aders wijder bij toename van de lichaamstemperatuur, bijvoorbeeld in het geval van koorts of warm weer. Ook lichamelijke inspanning kan lijden tot verwijding van de aders en daarmee orthostatische hypotensie veroorzaken.
  • In sommige gevallen wordt orthostatische hypotensie veroorzaakt door een overvloedige maaltijd. In dit geval is een relatief grote behoefte aan bloedtoevoer richtig de darmen het mechanisme dat bijdraagt aan de bloeddruk verlaging.
  • Tot slot gaat overmatige vermoeidheid gaat soms gepaard met ortostatische hypotensie.

    • Orthostatische hypotensie: symptomen

    Doordat bij orthostatische hypothensie de bloeddruk sterk daalt verminderd de bloedtoevoer richting de hersenen. Deze verminderde bloedtoevoer kan resulteren in enkele typische symptomen van orthostatische hypotensie, namelijk:

  • Duizeligheid
  • Hoofdpijn
  • Het lichaam voelt zwak
  • Verminderd zicht
  • Zwart voor de ogen zien
  • Flauwvallen


    • Orthostatische hypotensie: behandeling

    Op welke manier orthostatische hypotensie behandeld moet worden, is uiteraard afhankelijk van de oorzaak. Het beste kunt u daarom een arts raadplegen om de oorzaak te bepalen en passende behandelopties te bespreken. Gaat het om de bijwerking van medicatie, dan kan wellicht de medicatie aangepast worden. In sommige gevallen kunnen oplossingen worden gezocht in de directe leefomgeving en leefgewoonten. Denk hierbij aan een niet te hoge temperatuur van de kamer, niet te grote maaltijden, voldoende vocht en zout, elastische kousen, of het nalaten van het bespelen van blaasinstrumenten. In andere gevallen is het advies om niet te plotseling van lig- naar zithouding te gaan, of te plotseling te gaan staan en even bewust tijd nemen om te wennen aan de nieuwe houding. Een behandeladvies kan ook zijn om goed te drinken en/of de consumptie van alcohol te reduceren.

    Share Button