Wat is osteoporose?

Osteoporose is de medische benaming voor botontkalking. Kalk (calciumfosfaat) is de meest belangrijke bouwstof van de botten en geeft de botten stevigheid. Bij iemand met osteoporose verliezen de botten te veel kalk waardoor de botten hun stevigheid verliezen. Hierdoor ontstaat eerder een botbreuk, soms zelfs spontaan. Vrouwen hebben een verhoogde kans op het ontwikkelen van osteoporose, met name vanaf de menopauze.

Calcium is niet alleen voor de botten belangrijk, maar ook voor de spieren (in het bijzonder de hartspier). Het is daarom erg belangrijk dat er altijd voldoende calcium in het bloed zit. Deze calcium wordt doorgaans uit de voeding gehaald. Zodra er een tekort aan calcium in het bloed dreigt te ontstaan, kan het lichaam dit tijdelijk compenseren door calcium uit de botten los te maken en via het bloed beschikbaar te stellen voor andere doeleinden zoals de hartspier. Mensen die vanwege een ziekte moeilijk voldoende calcium uit de voeding kunnen halen (bijvoorbeeld vanwege suikerziekte), hebben een verhoogde kans op osteoporose. Ook mensen bij wie het lichaam teveel de botafbraak stimuleert (bijvoorbeeld vanwege een overactieve schildklier of tijdens en na de menopauze), zal eerder botontkalking optreden.

Oorzaak van osteoporose

Er kunnen verschillende oorzaken van osteoporose zijn, hierbij een aantal op een rij:

  • De overgang is de meest voorkomende en meest bekende oorzaak. Afname van de hoeveelheid geslachtshormonen (oestrogeen) kan een versnelde botafbraak veroorzaken die niet meer wordt gecompenseerd door de aanmaak van nieuw bot.
  • Tekort aan vitamine D.Vitamine D helpt de darmen om calcium op te nemen uit de voeding.
  • Botontkalking als gevolg van een andere ziekte. Ziekten die osteoporose kunnen veroorzaken zijn: een overactieve schildklier (hyperthyreoïdie), een overactieve bijschildklier (hyperparathyreoïdie), bepaalde nierziekten, suikerziekte, reumatoïde artritis, ziekte en syndroom van Cushing.
  • Te weinig lichaamsbeweging of te weinig calciumrijke voeding.
  • Botontkalking als gevolg van maag- of darmaandoening, hierdoor kan bijvoorbeeld de opname van calcium zijn verstoord. Voorbeelden van dergelijke aandoeningen zijn: glutenallergie of de ziekte van Crohn. Bij een verminderde kalkopname uit de voeding moet het lichaam meer kalk uit de botten halen om de calcium bloedspiegel gezond te houden. Een gezonde hoeveelheid calcium in het bloed is bijvoorbeeld noodzakelijk voor de werking van de spieren, met name de hartspier. Niet alleen maag-darmaandoeningen kunnen een verminderde calciumopname veroorzaken, ook bijvoorbeeld Suikerziekte is een risicofactor voor verminderde kalkopname.
  • Gebruik van bepaalde geneesmiddelen, zoals langdurig gebruik van de prikpil of geneesmiddelen op basis van cortison.
  • Veroudering van het lichaam. Na de leeftijd van 30 jaar neemt bij iedereen de hoeveelheid botweefsel geleidelijk af.

    • Osteoporose symptomen

    Het probleem met osteoporose is dat er nauwelijks symptomen van botontkalking merkbaar zijn. Soms breekt iemand met osteoporose spontaan een bot en blijkt dan pas dat al lange tijd sprake was van botontkalking. Op een röntgenfoto is dan zichtbaar of iemand osteoporose heeft. Sommige osteoporose patiënten hebben een wervel inzakking als gevolg van de aandoening. Dit kan pijn, kromming van de rug en lengteverlies veroorzaken. Tot slot kan pijn als symptoom van osteoporose worden genoemd, al is dit meestal een gevolg van bijvoorbeeld een wervel inzakking.

    Iemand met osteoporose heeft een lage botmineraaldichtheid, oftewel een lage botmassa. Deze dichtheid kan op een betrouwbare manier worden gemeten met behulp van een DEXA-meting. Met dit hulpmiddel zou meer vroegtijdig osteoporose kunnen worden voorspelt.

    Osteoporose behandeling

    Uiteraard heeft het zo goed mogelijk voorkomen van botontkalking de voorkeur boven behandeling ervan. U kunt het risico op osteoporose bijvoorbeeld verminderen met behulp van:

  • Voldoende lichaamsbeweging
  • Gezonde voeding, waar calcium deel van uitmaakt
  • Overige zaken die bijdragen aan een gezonde leefstijl, zoals niet-roken, geen overmatig alcholgebruik.
  • Voldoende zonlicht ten behoeve van vitamine D
  • Valpreventie

    • Lichaamsbeweging en gebruik van specifieke geneesmiddelen behoren vaak tot de behandelopties van osteoporose. Raadpleeg uw huisarts of specialist voor informatie over de osteoporose behandeling die het beste past bij uw specifieke situatie.

    Share Button